MẤT SẮC TỐ DO HYDROQUINONE – HYDROQUINONE- INDUCED HYPOPIGMENTATION
Tại sao hydroquinone được dùng trong làm trắng da?
Cơ chế hoạt động của hydroquinone là ức chế E.Tyrosinase trong quá trình tổng hợp sắc tố melanin. Enzym này có tác dụng thúc đẩy quá trình hình thành melanin mỗi khi có tổn thương ở trên bề mặt da. Khi các bạn ức chế enzym này thì sắc tố da sẽ được ngăn chặn và không tổng hợp nữa. Chính vì thế, khi các bạn dùng hydroquinone để làm trắng da có hiệu quả cực kỳ nhanh và bền vững.
Đặc tính an toàn của hydroquinone
Có nhiều nghiên cứu cho rằng hydroquinone gây ra các bệnh lý như là ung thư. Và hiện nay ở các khu vực châu Âu thì người ta cũng hạn chế dùng hydroquinone ở các nồng độ cao. Các bạn hãy nhớ là hạn chế dùng ở nồng độ cao chứ không phải là cấm hoàn toàn. Với những quốc gia phát triển như Mỹ có thể thấy hydroquinone có ở trong rất nhiều các sản phẩm. Ví dụ như Hydroquinone có ở Obagi, ở Paula’s’ choice. Bạn nên sử dụng sản phẩm chứa nồng độ Hydroquinone từ 1 đến 3%. Đối với Việt Nam thì có sản phẩm Golsamin và thuốc lá ba thành phần nổi tiếng nhất hiện nay đó là Tri luma. Đặc biệt ở Mỹ, nồng độ được quy định trong mức an toàn là dưới 2%, nếu trên 2% phải có chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài nồng độ thì bạn cũng nên lưu ý đến khả năng thẩm thấu vào da để có thể chọn được sản phẩm phù hợp nhất cho mình.
Tác dụng phụ nếu dùng hydroquinone sai cách
Các bạn thấy rằng cơ chế hoạt động của hydroquinone là ức chế E. Tyrosinase trong quá trình tổng hợp sắc tố melanin. Nếu dùng hydroquinone sai cách không mong muốn thì nó sẽ gây ra hội chứng là dội ngược sắc tố. Các bạn thấy rằng khi dùng quá liều hoặc là dùng quá lâu dài thì có phản ứng dội ngược. Chính hiện tượng này làm cho hiện tượng ra đang trắng sáng trong điều trị nám thì bỗng nhiên da bị dội ngược sắc tố lại, da có màu xanh đen và điển hình của dội ngược sắc tố đó là sắc tố màu xanh đen và xám và gần giống như màu của bớt sắc tố ota nevus.
Chính vì thế khi các bạn có hiện tượng này có nghĩa là các bạn đã dùng quá lâu năm rồi. Theo nghiên cứu, khi dùng hydroquinone trên 10 năm thì mới có hiện tượng này thường xuyên. Hiện nay có những bệnh nhân dùng hydroquinone 10% hai năm liên tục thì nó mới gây ra nhiều tác dụng phụ như thế.
Nồng độ nào là an toàn và thời gian bao lâu là hiệu quả
Đối với hydroquinone thì thời gian sử dụng nên dùng dưới 6 tháng trong một chu kỳ điều trị. Đó là trong kinh nghiệm của bác sĩ Hiếu và nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng dùng thời gian dưới 6 tháng sẽ an toàn và hiệu quả hơn và giảm nguy cơ quá trình dội ngược sắc tố.
Thứ hai là về nồng độ sử dụng. Hydroquinone nên dùng ở nồng độ <4%, có nghĩa là khi dùng với nồng độ trên 4% thì nguy cơ sẽ cao hơn. Hiện nay trong các dạng mỹ phẩm bào chế và không cần kê đơn thì hydroquinone 2% được dùng phổ biến nhất, 4% dành cho các bạn có làn da khỏe hơn.
Nồng độ của Hydroquinone an toàn cho daƯu tiên dùng hydroquinone vì khả năng làm trắng da cực nhanh và cực hiệu quả. Những làn da nên sử dụng đó là những làn da nám, tàn nhang hoặc các vết thâm do mụn hoặc rối loạn sắc tố sau viêm. Hoặc các sắc tố ở vùng chi, vùng tay chân mình hoặc là chúng ta bị bỏng bô thì nó cũng rất là hiệu quả trong việc làm trắng da và làm mờ thâm ở những vùng này. Tuy nhiên hydroquinone có cách sử dụng rất khó khăn và cũng rất nhiều tác dụng phụ.
Không phải làn da bị 6 tháng thâm thì nó khác 1 năm. Giống như vết bỏng bô ở thể thượng bì khác bỏng bô ở thể trung bì. Nó cũng khác bỏng bô ở thể hạ bì và và mỗi thời điểm sử dụng 6 tháng 1 năm nó cũng khác nhau.
So sánh khả năng làm trắng của hydroquinone với các sản phẩm khác
Có rất nhiều các sản phẩm làm trắng da hiện nay trên thị trường ví dụ như Arbutin, Acid Kojic, Azelaic Acid hay là nhóm AHA. Những sản phẩm này khi ra so sánh thì Hydroquinone có được cho làm trắng da hiệu quả vượt trội so với các sản phẩm trên. Có nghĩa là nó làm trắng da với tốc độ nhanh hơn và duy trì được lâu hơn nhưng có nhược điểm là nó sẽ có hiệu ứng dội ngược .Chính vì thế không nên dùng quá lâu.
Các tác dụng phụ không mong muốn
Những vấn đề không mong muốn nhất khi sử dụng hydroquinone đều có trong mỗi sản phẩm. Vì hydroquinone chính là dẫn xuất của Phenol. Chính vì thế khi các bạn bôi lên da thì nguy cơ bị kích ứng, bị đỏ, bị ngứa trong quá trình dùng nó là điều hoàn toàn bình thường. Nếu các bạn có chu kỳ bị liên tục thì hãy nên dừng lại và sau đó sử dụng lại. Quá ba chu kỳ, đúng nguyên tắc, quá 3 lần kích ứng, hãy dừng lại hẳn bởi câu trả lời là hydroquinone không dành cho bạn. Hãy lựa chọn sản phẩm khác.
Hai trường hợp mất sắc tố liên quan đến sử dụng hydroquinone trong điều trị nám
Case1: Một phụ nữ Puerto Rican 37 tuổi, phân loại da Fitzpatrick type III bị nám ở 2 bên má. Bệnh nhân được điều trị 18 tuần bằng bộ Nu-Derm (sản phẩm của Obagi Medical, Inc, Long Beach Calif), bộ sản phẩm này gồm có 2 hoạt chất chính là HQ 4% và tretinoin 0.05% tretinoin. Các thành phần không có hoạt tính khác gồm purified water, cetyl alcohol, glycerin, sodium lauryl sulfate, stearyl alcohol, tocopheryl acetate, ascorbic acid, sodium metabisulfite, và lactic acid. Trong thời gian điều trị, bệnh nhân có phàn nàn về tình trạng kích ứng da, đỏ da và tróc vảy. Bệnh nhân cũng để ý thấy sự xuất hiện của các đốm màu trắng ở thời điểm một vài tháng sau khi ngưng điều trị. Bác sĩ khám da thấy có nhiều dát tăng sắc tố và giảm sắc tố xen kẻ nhau ở vùng má và môi trên, và hình ảnh trở nên rõ ràng hơn khi quan sát dưới ánh sáng đèn Wood (hình 1). [1]
Case 2 Một phụ nữ người Mexican Irish 42 tuổi, da type IV biểu hiện rối loạn màu sắc da ở vùng mặt và cách tay sau 15 tháng sử dụng sản phẩm Reverse system (Rodan và Fields, LLC San Francisco, Calif), chứa HQ 2% là thành phần hoạt tính. Các thành phần không có hoạt tính khác gồm nước, cetearyl alcohol, ethoxydiglycol, PPG-12/SMDI copolymer, diethylhexyl sebacate, polyacrylamide, sodium C14-16 olefin sulfonate, leaf extract, glycerin, ceteareth-20, C13-14 isoparaffin, dimethicone, magnesium ascorbyl phosphate, ascorbyl palmitate, retinol, glyceryl stearate, lactic acid, PEG-100 stearate, tocopheryl acetate, citric acid, caprylic/capric triglyceride, fragrance, laureth-7 sodium metabisulfite, disodium EDTA, imidazolidinyl urea, methylparaben, propylparaben, yellow 5, và yellow 6. Ban đầu, cô ấy để ý thấy khô da và ngứa khi sử dụng sản phẩm trong tuần đầu, và cảm thấy những biểu hiện này nặng dần lên ở tuần thứ hai. Cô ấy quyết định tạm ngưng sản phẩm đến khi da bớt khô. [1]
Cô ấy tiếp tục sử dụng lại sản phẩm sau 6 tuần. Một tháng sau khi sử dụng lại sản phẩm thì cô ấy bắt đầu thấy xuất hiện các đốm sáng và tối trên da và cảm thấy rất là kinh khủng. Cô ta ngưng ngay lập tức tất cả sản phẩm Reverse. Sau đó chuyển sang sử dụng Meladerm (Civant Skin Care, Warrenville, IL), sản phẩm trị nám chứa các thành phần tự nhiên (arbutin containing product). Sau 15 tháng ngưng sử dụng Reverse system, tình trạng da của cô ấy chỉ cải thiện rất ít. Bác sĩ khám da thấy có nhiều dát tăng sắc tố ở má, vùng cổ sau và cánh tay bên cạnh nhiều dát giảm sắc tố nổi bật ở vùng quanh miệng. Kiểm tra dưới ánh sáng đèn wood, các dát giảm sắc tố thấy rõ ở vùng quanh miệng (hình 2). [1]
Ngoài ra trước đây đã từng có báo cáo về các trường hợp mất sắc tố do sử dụng hydroquinone (0.06 -7%) ở các phụ nữ châu Phi (Fitzpatrick skin type V, VI). (hình 3). Vào năm 1982, Fisher đã đề cập đến 4 trường hợp mất sắc tố vĩnh viễn ở những phụ nữ người Mỹ gốc phi khi họ sử dụng HQ 2%. Markey cũng đã báo báo một trường hợp bị mất sắc tố dạng lưới ở mặt của một người đàn ông gốc phi sử dụng sản phẩm Ambi Extra for Men, chứa HQ 2%. Sau 3 tháng bôi thuốc mỗi ngày, bệnh nhân thấy xuất hiện nhiều dát trắng ở dọc vùng râu kèm với vùng tăng sắc tố. Kensey và Stevenson cũng đã đăng tải báo cáo của họ về một người đàn ông bị mất sắc tố khi tiếp xúc nghề nghiệp với HQ7% có trong máy tự chụp hình. [1]
Tăng sắc tố khi sử dụng HQ
Cả hai cases đều ban đầu điều có biểu hiện viêm da tiếp xúc kích ứng, và nguyên nhân có thể là hydroquinone (case1, và case 2), hoặc tretinoin (case 1), hoặc do các thành phần không hoạt tính. Tăng sắc tố ở cả hai case này có vẻ là dạng tăng sắc tố sau viêm (PIH), xuất hiện thứ phát sau khi bị viêm da tiếp xúc kích ứng với HQ [2]. PIH trong trường hợp này rất khó điều trị, đòi hỏi vài tháng đến vài năm mới biến mất. Và PIH trong hai case ở trên vẫn còn dai dẳng dù sau hơn 1 năm .
Mất sắc tố do HQ
HQ trong cấu tạo của nó có chứa monobenzone do đó HQ có khả năng gây độc và làm chế tế bào melanocyte [3]. Đây là một trong những tác dụng phụ không mong muốn của HQ, mặc dù tỉ lệ xuất hiện của tác dụng phụ này là rất thấp.
Chúng ta rút ra được điều gì trong thực tiễn điều trị lâm sàng
- Bắt đầu sử dụng HQ một cách thận trọng dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa da liễu. Hiện tại có khá nhiều tín đồ của Obagi Medical đang sử dụng hydroquinone 4% kèm với tretinoin 0.05 đồng thời. Sản phẩm của Obagi Medical rất tốt nếu sử dụng đúng cách. Việc sử dụng đồng thời hai hoạt chất mạnh và có khả năng kích ứng cao này sẽ làm tăng nguy cơ bị viêm da kích ứng. Mình biết có nhiều nhóm bệnh nhân sử dụng có quan điểm mạc kệ vấn đề này, vẫn tiếp tục bôi hàng ngày dù bong tróc vảy. Tất nhiên là đa số vẫn ổn, tuy nhiên mình nghĩ sẽ có ai đó không may mắn và bị giống hai trường hợp trên. Nhắc lại là 2 trường hợp trên có da type IV giống như người Việt nam. Do đó, lời khuyên của mình là nên sử dụng liều tăng dần, và test trước khi sử dụng.
- Cần được bác sĩ chuyên khoa theo dõi và đánh giá nhằm: (1) được hướng dẫn sử dụng thuốc đúng cách, (2) được theo dõi và kịp thời phát hiện sớm các biến chứng của HQ.
- Cân nhắc sử dụng các sản phẩm thay thế khác như arbutin, kojic acid, vitamin C… ở những đối tượng da nhạy cảm, da tối màu (type V). Tránh sử dụng HQ quá dài ngày và thường xuyên theo dõi đánh giá.
- HQ là thuốc bôi điều trị nám hiệu quả tốt nếu sử dụng đúng cách.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Jow T, Hantash BM. Hydroquinone-induced depigmentation: case report and review of the literature. Dermatitis. 2014;25(1):e1-e5. doi:10.1097/01.DER.0000438425.56740.8a
- Halder RM, Richards GM. Topical agents used in the management of hyperpigmentation. Skin Therapy Lett. 2004;9(6):1-3.
- Markey AC, Black AK, Rycroft RJ. Confetti-like depigmentation from hydroquinone. Contact Dermatitis 1989;20(2):148Y149.
PMC- ACADEMY – ĐỊA CHỈ ĐÀO TẠO DA LIỄU THẨM MỸ UY TÍN TOÀN QUỐC
Địa chỉ công ty: 66 Yên Lãng- Đống Đa- Hà Nội
Email:sunstarsjc@gmail.com
Hotline tư vấn và kích hoạt hóa học: 0914 930 339
